တရားစီရင္မႈက႑တြင္ လူသိမ်ားေသာ စကားတခုရွိသည္။
“It is better to let nine guilty persons go free, than to convict one innocent person.”
အျပစ္မရွိသူတေယာက္အား ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သည္ဟု စီရင္ခ်က္ ခ်မိျခင္းႏွင့္စာလွ်င္ အမွန္တကယ္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူ ကုိးေယာက္ကုိ လႊတ္ေပးမိျခင္းကမွ ေတာ္ေပေသး၏ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။
ထုိသုိ႔ အျပစ္မရွိသူကုိ ျပစ္မႈထင္ရွားသည္ဟု စီရင္ခ်က္ ခ်မိရာတြင္….
(၁) ႐ုိး႐ုိးသားသား မွားယြင္းစီရင္ခ်က္ခ်မိျခင္းႏွင့္
(၂) မက်ဴးလြန္မွန္းသိသိႏွင့္ တမင္သက္သက္ မတရား စီရင္ဆုံးျဖတ္ျခင္း…. ဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိးႏွစ္စား ကြဲျပားႏုိင္ေသးသည္။
႐ုိး႐ုိးသားသား မွားယြင္းစီရင္ခ်က္ခ်မိျခင္းသည္ ေမာဟဂတိ (အမွန္ကိုမသိျခင္း)ေၾကာင့္ဟု ဆုိရမည္ျဖစ္ၿပီး တမင္သက္သက္ မတရားစီရင္ခ်က္ခ်မွတ္ျခင္းကား ဆႏၵာဂတိ(ခ်စ္ျခင္းေၾကာင့္)၊ ဘယာဂတိ(ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းေၾကာင့္) ႏွင့္ ေဒါသဂတိ (မုန္းတီးျခင္းေၾကာင့္)ဆုိသည့္ အဂတိတရား မ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပသည္။ ပထမ အမွားသည္ သက္ဆုိင္ရာ တရားသူႀကီး၏ ညံ့ဖ်င္းခ်က္ေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး ဒုတိယအမွားျဖစ္ပါက သက္ဆုိင္ရာ တရားေရးစနစ္တခုလုံး ညံ့ဖ်င္းျခင္းႏွင့္ တရားဥပေဒစုိးမုိးမႈ မရွိျခင္း၊ သတင္းစာ လြတ္လပ္ခြင့္မရွိျခင္းႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္တခုလုံး မွားယြင္းေဖာက္ျပန္ေနျခင္းတုိ႔ ေၾကာင့္ပါ ျဖစ္ရေခ်သည္။
မနက္ျဖန္ အင္းစိန္ေထာင္တြင္း တရား႐ုံး၌ အျပစ္မဲ့သူတေယာက္ကုိ မတရား ႐ုံးတင္ အမႈဆင္ စစ္ေဆးေနေသာအမႈတြင္ တရားသူႀကီးမွ စီရင္ခ်က္ ခ်မွတ္ေပလိမ့္မည္။
စိတ္ဓါတ္တည္ၾကည္ခုိင္မာၿပီး ရဲ၀ံ့ေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အဖုိ႔ မည္သည့္ စီရင္ခ်က္ကုိ ရင္ဆုိင္ႀကဳံေတြ႕သည္ျဖစ္ေစ ဤေလာကဓံမွ်ကုိ တုန္လႈပ္မည္မဟုတ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ခ်ီးက်ဴးဂုဏ္ျပဳထုိက္ေသာ၊ အတုယူေလးစားဖြယ္ေကာင္းေသာ၊ ၾကည္ညဳိထုိက္ေသာ လူသားတေယာက္ျဖစ္သည္။ ေခါင္းေဆာင္တေယာက္ျဖစ္သည္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေကာင္း တေယာက္ျဖစ္သည္။
သူမ၏ အေတြးအေခၚ၊ သူမ၏ လုပ္ရပ္၊ သူမ၏ ရပ္တည္ခ်က္၊ သူမ၏ ခံယူခ်က္တုိ႔သည္ လူ႔ေလာကတြင္ လူသားတေယာက္အေနျဖင့္ အျမင့္မားဆုံး ပုိင္ဆုိင္ႏုိင္ေသာ စံခ်ိန္စံၫႊန္းအျဖစ္ တည္ရွိလ်က္ရွိသည္။
ထုိသုိ႔ေသာ သူတဦးအေပၚတြင္ မတရားစီရင္ခ်က္ခ်မွတ္ပါက တရားသူႀကီးသည္လည္းေကာင္း၊ တရားသူႀကီး၏ ေနာက္ကြယ္မွ ႀကဳိးကုိင္ေနၾကသူမ်ားသည္လည္းေကာင္း ၄င္းတုိ႔ျပဳေသာ ဒုစ႐ုိက္မႈအတြက္ အကုသုိလ္ကံ၏ အက်ဴိးေပးႏွင့္ ျပည္သူလူထု၏ စီရင္ခ်က္ကုိ အေႏွးႏွင့္အျမန္ ဆုိသလုိ ျပန္လည္ ခံစားၾကရေပမည္။
သတိခ်ပ္သင့္သည္မွာ ယခု တရားခြင္သည္ လူတဦးတေယာက္၏ အနာဂတ္ကုိသာ စီရင္ဆုံးျဖတ္ေနျခင္း မဟုတ္။
လူထုတရပ္လုံးက ေထာက္ခံေသာ၊ ျပည္သူလူထုတရပ္လုံး၏ အက်ဳိးစီးပြားကုိ ဘ၀ႏွင့္ရင္းကာ အရယူေပးရန္ ႀကဳိးပမ္းေနေသာ လူထုေခါင္းေဆာင္တေယာက္အေပၚ တဖက္သတ္ စီရင္ေနေသာ တရားခြင္ျဖစ္ရာ မတရားသျဖင့္ စီရင္ခ်က္ခ်ပါက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တဦးတည္းကုိသာ မတရားဖိႏွိပ္ရာ ေရာက္သည္မဟုတ္။ ျပည္သူလူထုတရပ္လုံး၏ အနာဂတ္ႏွင့္ တုိင္းျပည္ကံၾကမၼာကိုပါ နိမ့္ပါးညႇဳိးႏြမ္းဆုတ္ယုတ္ေစရန္ ယုတ္မာပက္စက္ေသာ ႀကံရြယ္ခ်က္ျဖင့္ စစ္အစုိးရမွ တဖက္သတ္ က်ဴးလြန္ေသာ စက္ဆုပ္ရြံရွာစဖြယ္ ေနာက္ထပ္ ရာဇ၀တ္မႈႀကီးတခုသာ ျဖစ္ေခ်ေတာ့မည္။
“It is better to let nine guilty persons go free, than to convict one innocent person.”
အျပစ္မရွိသူတေယာက္အား ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သည္ဟု စီရင္ခ်က္ ခ်မိျခင္းႏွင့္စာလွ်င္ အမွန္တကယ္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူ ကုိးေယာက္ကုိ လႊတ္ေပးမိျခင္းကမွ ေတာ္ေပေသး၏ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။
ထုိသုိ႔ အျပစ္မရွိသူကုိ ျပစ္မႈထင္ရွားသည္ဟု စီရင္ခ်က္ ခ်မိရာတြင္….
(၁) ႐ုိး႐ုိးသားသား မွားယြင္းစီရင္ခ်က္ခ်မိျခင္းႏွင့္
(၂) မက်ဴးလြန္မွန္းသိသိႏွင့္ တမင္သက္သက္ မတရား စီရင္ဆုံးျဖတ္ျခင္း…. ဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိးႏွစ္စား ကြဲျပားႏုိင္ေသးသည္။
႐ုိး႐ုိးသားသား မွားယြင္းစီရင္ခ်က္ခ်မိျခင္းသည္ ေမာဟဂတိ (အမွန္ကိုမသိျခင္း)ေၾကာင့္ဟု ဆုိရမည္ျဖစ္ၿပီး တမင္သက္သက္ မတရားစီရင္ခ်က္ခ်မွတ္ျခင္းကား ဆႏၵာဂတိ(ခ်စ္ျခင္းေၾကာင့္)၊ ဘယာဂတိ(ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းေၾကာင့္) ႏွင့္ ေဒါသဂတိ (မုန္းတီးျခင္းေၾကာင့္)ဆုိသည့္ အဂတိတရား မ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပသည္။ ပထမ အမွားသည္ သက္ဆုိင္ရာ တရားသူႀကီး၏ ညံ့ဖ်င္းခ်က္ေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး ဒုတိယအမွားျဖစ္ပါက သက္ဆုိင္ရာ တရားေရးစနစ္တခုလုံး ညံ့ဖ်င္းျခင္းႏွင့္ တရားဥပေဒစုိးမုိးမႈ မရွိျခင္း၊ သတင္းစာ လြတ္လပ္ခြင့္မရွိျခင္းႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္တခုလုံး မွားယြင္းေဖာက္ျပန္ေနျခင္းတုိ႔ ေၾကာင့္ပါ ျဖစ္ရေခ်သည္။
မနက္ျဖန္ အင္းစိန္ေထာင္တြင္း တရား႐ုံး၌ အျပစ္မဲ့သူတေယာက္ကုိ မတရား ႐ုံးတင္ အမႈဆင္ စစ္ေဆးေနေသာအမႈတြင္ တရားသူႀကီးမွ စီရင္ခ်က္ ခ်မွတ္ေပလိမ့္မည္။
စိတ္ဓါတ္တည္ၾကည္ခုိင္မာၿပီး ရဲ၀ံ့ေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အဖုိ႔ မည္သည့္ စီရင္ခ်က္ကုိ ရင္ဆုိင္ႀကဳံေတြ႕သည္ျဖစ္ေစ ဤေလာကဓံမွ်ကုိ တုန္လႈပ္မည္မဟုတ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ခ်ီးက်ဴးဂုဏ္ျပဳထုိက္ေသာ၊ အတုယူေလးစားဖြယ္ေကာင္းေသာ၊ ၾကည္ညဳိထုိက္ေသာ လူသားတေယာက္ျဖစ္သည္။ ေခါင္းေဆာင္တေယာက္ျဖစ္သည္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေကာင္း တေယာက္ျဖစ္သည္။
သူမ၏ အေတြးအေခၚ၊ သူမ၏ လုပ္ရပ္၊ သူမ၏ ရပ္တည္ခ်က္၊ သူမ၏ ခံယူခ်က္တုိ႔သည္ လူ႔ေလာကတြင္ လူသားတေယာက္အေနျဖင့္ အျမင့္မားဆုံး ပုိင္ဆုိင္ႏုိင္ေသာ စံခ်ိန္စံၫႊန္းအျဖစ္ တည္ရွိလ်က္ရွိသည္။
ထုိသုိ႔ေသာ သူတဦးအေပၚတြင္ မတရားစီရင္ခ်က္ခ်မွတ္ပါက တရားသူႀကီးသည္လည္းေကာင္း၊ တရားသူႀကီး၏ ေနာက္ကြယ္မွ ႀကဳိးကုိင္ေနၾကသူမ်ားသည္လည္းေကာင္း ၄င္းတုိ႔ျပဳေသာ ဒုစ႐ုိက္မႈအတြက္ အကုသုိလ္ကံ၏ အက်ဴိးေပးႏွင့္ ျပည္သူလူထု၏ စီရင္ခ်က္ကုိ အေႏွးႏွင့္အျမန္ ဆုိသလုိ ျပန္လည္ ခံစားၾကရေပမည္။
သတိခ်ပ္သင့္သည္မွာ ယခု တရားခြင္သည္ လူတဦးတေယာက္၏ အနာဂတ္ကုိသာ စီရင္ဆုံးျဖတ္ေနျခင္း မဟုတ္။
လူထုတရပ္လုံးက ေထာက္ခံေသာ၊ ျပည္သူလူထုတရပ္လုံး၏ အက်ဳိးစီးပြားကုိ ဘ၀ႏွင့္ရင္းကာ အရယူေပးရန္ ႀကဳိးပမ္းေနေသာ လူထုေခါင္းေဆာင္တေယာက္အေပၚ တဖက္သတ္ စီရင္ေနေသာ တရားခြင္ျဖစ္ရာ မတရားသျဖင့္ စီရင္ခ်က္ခ်ပါက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တဦးတည္းကုိသာ မတရားဖိႏွိပ္ရာ ေရာက္သည္မဟုတ္။ ျပည္သူလူထုတရပ္လုံး၏ အနာဂတ္ႏွင့္ တုိင္းျပည္ကံၾကမၼာကိုပါ နိမ့္ပါးညႇဳိးႏြမ္းဆုတ္ယုတ္ေစရန္ ယုတ္မာပက္စက္ေသာ ႀကံရြယ္ခ်က္ျဖင့္ စစ္အစုိးရမွ တဖက္သတ္ က်ဴးလြန္ေသာ စက္ဆုပ္ရြံရွာစဖြယ္ ေနာက္ထပ္ ရာဇ၀တ္မႈႀကီးတခုသာ ျဖစ္ေခ်ေတာ့မည္။