တနဂၤေႏြေန႔မွာ လစ္တဲလ္အိႏၵိယ (Little India) ကုိ သြားတဲ့ ဘတ္စ္ကားေပၚမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကားေပၚကုိ က်ေနာ္တက္လုိက္တဲ့အခ်ိန္မွာ တကားလုံး လူျပည့္သေလာက္ရွိေနပါၿပီ။ လူျဖဴမိန္းမတေယာက္ရယ္၊ က်ေနာ္ရယ္၊ က်န္တဲ့ အေယာက္ ၈၀ ေလာက္က အိႏၵိယလူမ်ဳိးေတြနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အမ်ဳိးသားေတြ။ ေနာက္မွတ္တုိင္တခုေရာက္ေတာ့ လူေတြ ထပ္တက္လာၾကျပန္တယ္။ ကားေရွ႕ပုိင္းမွာ လူေတြ ၾကပ္ညႇပ္တုိးေဝွ႕ေနတာကုိ မခံလုိတဲ့အတြက္ ဘတ္စ္ကားရဲ႕ အလယ္ဘက္ဆီကုိ က်ေနာ္အတတ္ႏုိင္ဆုံး ႀကဳိးစားၿပီး ေနရာေရႊ႕ပါတယ္။ တတိတိနဲ႔ ေရႊ႕လာလုိက္တာ သုံးေလးမွတ္တုိင္ေလာက္အေရာက္မွာ ကားအလယ္ပုိင္းကုိ က်ေနာ္ ေအာင္ျမင္စြာေရာက္ရွိသြားပါေတာ့တယ္။
အဲဒီအခ်ိန္မွာေတာ့ ေနာက္ထပ္ ပါစင္ဂ်ာေတြ ထပ္တက္လုိ႔မရေအာင္ ကားတစင္းလုံး ျပည့္သိပ္ေနပါၿပီ။ မွတ္တုိင္မွာ ဆင္းတဲ့လူလည္း မရွိေတာ့ဘူး။ အားလုံးက လစ္တဲလ္အိႏၵိယကုိပဲ သြားမယ့္လူေတြခ်ည္း။ ဒ႐ုိင္ဘာက ေျမာက္ပုိင္းသံဝဲတဲ့ တ႐ုတ္ဘာသာနဲ႔ “ေက်းဇူးျပဳၿပီး အထဲကုိ တုိးေပးၾကပါ” လုိ႕ ခဏခဏ လွမ္းေအာ္ရွာတယ္။ အားဟား.... ဒီပုဂၢဳိလ္ဟာ တ႐ုတ္ျပည္မႀကီးကေန မၾကာခင္ကမွ အသစ္ေခၚခန္႔ထားခံရတဲ့ လူသစ္ပဲျဖစ္ရမယ္ လုိ႔ က်ေနာ့္ဘာသာ တီးတုိးေရရြတ္မိပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ ေတာင္းပန္တုိးလွ်ဳိးမႈ အရာမထင္တာဟာလည္း ဘာမွ အံ့ၾသစရာေတာ့ မရွိပါဘူး။ ဒီကားေပၚမွာ သူေျပာတဲ့ တ႐ုတ္စကားကုိ က်ေနာ္ကလြဲလုိ႔ တျခား ဘယ္ခရီးသည္က နားလည္ႏုိင္မွာ မုိ႔လုိ႔လဲ။
ဒါေပမယ့္ အတြင္းဘက္ကုိ ေရႊ႕မေပးလုိျခင္းရဲ႕ တျခားအေၾကာင္းရင္းတခုကလည္း ရွိေသးတယ္။ ႏုိင္ငံျခားသားအလုပ္သမားေတြပါတဲ့ ဘတ္စကားတစင္းမွာ မရွိဘူးဆုိရင္ အနည္းဆုံး ၁၀-၂၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္က စကၤာပူကုိ မၾကာခင္ကမွ ေရာက္လာၾကတဲ့ လူသစ္ေတြ ျဖစ္ေနတတ္တယ္။ က်ေနာ္ေတာင္ သူတုိ႔ကုိ ခြဲျခားျပႏုိင္တယ္။ သူတုိ႔ဟာ ဘတ္စ္ကားေရွ႕ပုိင္းမွာ ေက်ာက္ခ်ရပ္ေနၾကၿပီး ကားဘယ္ကုိ ဦးတည္ေမာင္းေနသလဲဆုိတာကုိ မ်က္ေျခမျပတ္ ၾကည့္ေနၾကတယ္။ သူတုိ႔အေနနဲ႔ လမ္းေၾကာင္း မွတ္မိဖုိ႔ လုိတယ္ေလ။ ဒ႐ုိင္ဘာေျပာတဲ့ ဘာသာစကားကုိ သူတုိ႔နားလည္ရင္ေတာင္ အထဲကုိ ေရႊ႕ေပးမယ့္ပုံ လုံးလုံးမေပၚဘူး။
နယူတန္ အဝိုင္းနားကုိ ေရာက္လာေတာ့ ကားမွတ္တုိင္မွာ ခရီးသည္တခ်ဳိ႕က ကားကုိ တားတယ္။ လူျပည့္ေနတဲ့အတြက္ ေရွ႕ဝင္ေပါက္ကုိ ဒ႐ုိင္ဘာက ခဲရာခဲဆစ္ ဖြင့္ေပးရတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ကားေပၚကုိ လူထပ္တက္ဖုိ႔ဆုိတာက လုံးဝမျဖစ္ႏုိင္ေတာ့ဘူး။ ေနာက္ဖက္ ထြက္ေပါက္အနီး က်ေနာ္ရပ္ေနတဲ့ေနရာကေန လွမ္းၾကည့္ရင္ လူေတြ ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ား ကားေပၚကုိ တက္ဖုိ႔ ႀကဳိးစားေနၾကသလဲဆုိတာ မျမင္ရဘူး။ က်ေနာ့္ရဲ႕ျမင္ကြင္းကလည္း ေဘးပတ္ပတ္လည္ တေတာင္ေလာက္အထိပဲ ေဘာင္ခတ္ခံထားရသလုိ ျဖစ္ေနရတယ္။
ခဏေနေတာ့ ဒ႐ုိင္ဘာက ေနာက္ေပါက္တံခါးကုိ ဖြင့္ေပးလုိက္ၿပီး ကားေအာက္က ခရီးသည္ေတြကုိ ေနာက္ေပါက္က တက္ၾကဖုိ႔ ေအာ္ေျပာလုိက္တယ္။
လူႏွစ္ေယာက္တက္လာၿပီး က်ေနာ့္ေရွ႕မွာ တုိးေဝွ႕ေနရာယူလုိက္ၾကတယ္။ ႏွစ္ေယာက္စလုံး တ႐ုတ္ျပည္မႀကီးကလာတဲ့လူေတြ။ အရပ္ရွည္ရွည္၊ ေထာင္ေထာင္ေမာင္းေမာင္း ပုဂၢဳိလ္ေတြ။ မန္ခ်ဴးရီးယားျပည္နယ္ဖက္က လာပုံပဲ။ သူတုိ႔ရဲ႕ ဘတ္စ္ကားစီးကဒ္ေတြကုိ ကဒ္ရီဒါ (reader) မွာ အသာ ကပ္လုိက္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ကဒ္ရီဒါက “ဒိ...ဒိ..ဒိ...ဒိ” လုိ႔ က်ယ္ေလာင္စူးရွတဲ့ ျပတ္ေတာင္းေတာင္း
ျမည္သံေတြနဲ႔အတူ မီးနီေတြ တျဖတ္ျဖတ္လင္းၿပီး အဂၤလိပ္လုိ စာတန္းတခု ထုိးျပလာတယ္။ “Error... ေရွ႕ေပါက္က တက္ပါ” ဆုိတဲ့ မွားယြင္းေၾကာင္းျပတဲ့ မက္ေဆ့ခ်္မ်ဳိးေပါ႔။ ဒါေပမယ့္ ကဒ္ရီဒါမွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတာကုိ ဘယ္လုိမွ မတုန္႔ျပန္တာကုိ ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ဒီလူႏွစ္ေယာက္ဟာ ကားခေပးတဲ့ေနရာမွာ အမွားအယြင္းျဖစ္ေနတာကုိ သတိမျပဳမိေၾကာင္း လုံးဝသိသာထင္ရွားေနတယ္။ ပုိၿပီး ေသခ်ာတာကေတာ့ သူတုိ႔ဟာ အဂၤလိပ္လုိ တလုံးတပါဒမွ် နားမလည္ဘူး။ အဲဒီအတြက္ ကဒ္ရီဒါမွာ ျပေနတဲ့ error မက္ေဆ့ခ်္ကုိလည္း နားမလည္ႏုိင္ၾကဘူး။
ႀကဳိဆုိပါတယ္ခင္ဗ်ား။ စကၤာပူဆုိတဲ့ ဘာသာစကားဆုိင္ရာ လြဲေခ်ာ္မႈေတြနဲ႔ ျပည့္ႏွက္ေနတဲ့ တုိင္းဌာနီႀကီးက ႀကဳိဆုိပါတယ္။
ဒါနဲ႔လည္း ဘတ္စ္ကားက ေနရာက မေရြ႕ေသးဘူးခင္ဗ်။ အျပင္ဖက္မွာ တက္ခ်င္တဲ့လူေတြ က်န္ေနေသးပုံပဲ။ ဒ႐ုိင္ဘာက အဲသည္လူေတြကုိ လွမ္းၿပီးစကားေျပာေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆူညံသံေတြေၾကာင့္ သူဘာေျပာသလဲဆုိတာေတာ့ သဲသဲကြဲကြဲ မၾကားရဘူး။ ေနာက္ဆုံးမေတာ့ အဲဒီ က်န္ေနေသးတဲ့သူေတြလည္း ေနာက္ေပါက္တံခါးဆီကုိ ေရာက္လာၾကတယ္။ သိပ္မ်ားမ်ားေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။ စလုံးလင္မယား ႏွစ္ေယာက္ပါပဲ။ အဂၤလိပ္စကားေျပာတဲ့ တ႐ုတ္မ်ဳိးႏြယ္ စလုံးလင္မယား။ သူတုိ႔ ကားေပၚကုိ တက္တယ္။ သူတုိ႔ရဲ႕ ကားစီးကဒ္ေတြကုိ ကဒ္ရီဒါမွာ ျဖတ္ကနဲ ကပ္တယ္။ ကဒ္ရီဒါကလည္း သူတုိ႔ကုိ ေစာေစာကအတုိင္း ေအာ္သံနဲ႔ ေႏွာက္ယွက္ျပန္တယ္။ အမ်ဳိးသမီးဟာ လန္႔သြားၿပီး ဟန္ခ်က္ပ်က္မလုိျဖစ္သြားတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကားေပၚကုိေတာ့ သူတုိ႔ ေရာက္လာၿပီ။ ကားတံခါးေတြလည္း ပိတ္ၿပီးၿပီ။ ဘတ္စ္ကားဟာ မွတ္တုိင္က ထြက္ခြာလာခဲ့ျပန္ပါတယ္။
“ဒါဆုိ ငါတုိ႔ ကားခကုိ ဘယ္လုိေပးမလဲ” အမ်ဳိးသမီးက သူ႕ေယာက္်ားကုိ ေမးတယ္။ တကယ္ေတာ့ အျဖစ္သေဘာ စကားမရွိ စကားရွာ ေမးျခင္းမွ်သာပါ။ “က်မတုိ႔ ဆင္းမယ့္မွတ္တုိင္ေရာက္ရင္ ေရွ႕ေပါက္ကုိသြားၿပီး က်မတုိ႔ ကားစီးကဒ္ေတြကုိ သြားၿပီး စကန္(scan)လုပ္ရမယ္လုိ႔ က်မထင္တယ္”
“ေအးကြာ မီးစင္ၾကည့့္ကတာေပါ႔” လုိ႔ ေယာက္်ားက ျပန္ေျဖတယ္။
“တကယ္ေတာ့ က်မတုိ႔ဟာ ေနာက္ေပါက္က တက္ရဖုိ႔မဟုတ္ဘူး”.... သူမဟာ ဆက္ေျပာေနျပန္တယ္။.... “ကားဒ႐ုိင္ဘာကလဲ၊ ဘာေၾကာင့္မ်ား က်မတုိ႔ကုိ ေနာက္ေပါက္က တက္ခုိင္းရသလဲမသိဘူးေနာ္”
အဲဒီအခ်ိန္မွာေတာ့ က်ေနာ္ဟာ စကၤာပူႏုိင္ငံသားျဖစ္တဲ့အတြက္ ဂုဏ္ယူရမလား၊ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ရမလား မေဝခြဲႏုိင္ ျဖစ္သြားပါေတာ့တယ္။
-----------
ျပည္မႀကီးတ႐ုတ္ ကားဒ႐ုိင္ဘာဟာ “မျဖစ္ျဖစ္ေအာင္လုပ္မယ္” (can do attitude) ဆုိတဲ့ စိတ္ဓါတ္မ်ဳိးကုိ ခံယူထားသူျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ ဘတ္စ္ကားမွာ လူအရမ္းျပည့္ေနလုိ႔ ပါစင္ဂ်ာေတြ အတြင္းကုိ မေရႊ႕ႏုိင္ေတာ့ရင္ သူမွာ ေရြးခ်ယ္စရာ နည္းလမ္းေတြရွိပါတယ္။ တနည္းက မွတ္တုိင္ေတြမွာ လူတင္ဖုိ႔ ထပ္မရပ္ေတာ့တာမ်ဳိး။ ေနာက္တနည္းက(ကားခေပးဖုိ႔မျဖစ္ႏုိင္ရင္ေတာင္မွ) ခရီးသည္ေတြကုိ မျဖစ္ျဖစ္တဲ့နည္းနဲ႔ ကားေပၚအပါတင္ေခၚတဲ့နည္းမ်ဳိး။ က်ေနာ့္အျမင္မွာေတာ့ သူက နည္းလမ္းအမွန္ကုိ ေရြးခ်ယ္ခဲ့တယ္လုိ႔ ျမင္ပါတယ္။ လူေတြကုိ သူတုိ႔သြားခ်င္တဲ့ေနရာပုိ႔ေဆာင္ေပးဖုိ႔က ဘတ္စ္ကားကုမၸဏီအတြက္ ေဒၚလာအနည္းငယ္ထပ္ရေအာင္ႀကံေဆာင္ျခင္းထက္ ပုိမုိအေရးႀကီးတယ္ မဟုတ္ပါလား။
ဒါေပမယ့္...အဲဒီ “မျဖစ္ျဖစ္ေအာင္လုပ္မယ္”ဆုိတဲ့ နည္းလမ္းဟာ တခါတေလေတာ့ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကုိ ေဖာက္ဖ်က္ရတာမ်ဳိးနဲ႔လည္း ႀကဳံရတတ္တယ္။ ျပည္ပကေနလာေရာက္အေျခခ်သူေတြအဖုိ႔ စကၤာပူႏုိင္ငံသားေတြကုိ သင္ျပေပးႏုိင္တဲ့အရာ တခုရွိတယ္ဆုိရင္ အဲဒါဟာ “ျပႆနာတရပ္ကုိ ေျဖရွင္းႏုိင္ဖုိ႔ဆုိရင္ တခါတေလမွာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကုိလည္း ခ်ဳိးေဖာက္ဖုိ႔ လုိတယ္” ဆုိတဲ့ သင္ခန္းစာပါပဲ။
စကၤာပူႏုိင္ငံသားေတြဆုိတာ ကားေနာက္ေပါက္ကတက္ဖုိ႔အေရး ကားေရွ႕ေပါက္မွာ ေတာ္ေတာ္ၾကာေအာင္ ေျဖာင္းဖ်နားခ်ယူရပါတယ္။ တခါ ေနာက္ေပါက္ကတက္ၿပီးသည့္တုိင္ေအာင္ အဲသည္လုိ စည္းကမ္းကုိ ခ်ဳိးေဖာက္လုိက္ရတဲ့အတြက္ အလြယ္တကူ ျပန္လည္ တည့္မတ္ဖုိ႔ နည္းလမ္းမရွိတဲ့အခါ စိတ္မသက္မသာ ျဖစ္ေနၾကေသးတာကုိ ေတြ႕ရတယ္။ ဒီအျဖစ္အပ်က္ဟာ ႐ုိသားမႈရဲ႕ ဂုဏ္ပုဒ္ကုိ မွတ္ေက်ာက္အတင္ခံတဲ့ အခ်က္ျဖစ္လုိ႔ ႏွာေခါင္း႐ႈံ႕ဖုိ႔ မသင့္ေပမယ့္ တဖက္မွာလည္း က်ေနာ္တုိ႔တေတြဟာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကုိ တရားေသဆုပ္ကုိင္လုိက္နာတတ္သူေတြ ျဖစ္မွန္းမသိ ျဖစ္ကုန္ၾကျပန္ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ဟာ ကုိယ္တုိင္တီထြင္ႀကံဆႏုိင္ဖုိ႔ ေဝးလုိ႔... တီထြင္ဆန္းသစ္တဲ့ ေျဖရွင္းခ်က္နည္းလမ္းေတြကုိ အသားမက်ေတာ့သလုိေတာင္ ျဖစ္ေနပါတယ္။
-------------------
လစ္တဲလ္အိႏၵိယကုိ ေရာက္လုေရာက္ခင္မွာ ေစာေစာက ျပည္မႀကီးတ႐ုတ္ႏွစ္ေယာက္ဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ ကားစီးကဒ္ေတြကုိ ထုတ္ၾကျပန္ပါတယ္။ ကားေပၚကဆင္းတဲ့အခါ ကဒ္ရီဒါမွာ ကပ္ဖုိ႔အတြက္ အသင့္ျပင္တဲ့သေဘာေပါ႔။
က်ေနာ္က သူတုိ႔ကုိ ဒုကၡမရွာဖုိ႔ ေျပာလုိက္တယ္။ “မင္းတုိ႔တက္တုန္းက ကဒ္ရီဒါက မင္းတုိ႔ ကဒ္ေတြကုိ ဖတ္မသြားဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဆင္းတဲ့အခါ မင္းတုိ႔ ထပ္ၿပီး ကပ္ဖုိ႔ မလုိေတာ့ဘူး”
“ဘာေၾကာင့္ မဖတ္တာလဲ”.... တေယာက္က ျပန္ေမးတယ္။
ေရွ႕ေပါက္မွာရွိတဲ့ ကဒ္ရီဒါကသာလွ်င္ ခရီးစဥ္အတြက္ ကားစီးကဒ္ကုိ ဖတ္ေၾကာင္း ရွင္းျပရင္း....“ မင္းတုိ႔တက္လာတုန္းက စက္က ဒိ..ဒိ...ဒိ..ဒိ ဆုိၿပီး ျမည္တာကုိ မွတ္မိလား”
“အင္း...မွတ္မိတယ္”... သူကျပန္ေျဖတယ္။
“မီးအနီလည္း လင္းတယ္”.... သူ႕အေဖာ္က ဝင္ေျပာတယ္။
“ဟုတ္တယ္။ အဲဒါဟာ မင္းတုိ႔ကဒ္ကုိ လက္မခံဘူးဆုိတဲ့ အဓိပၸါယ္ပဲ”
“ဒါဆုိ အခု က်ေနာ္တုိ႔ကဒ္ထဲက ပုိက္ဆံမႏႈတ္ေတာ့ဘူးေပါ႔”
“ေအး၊ မႏႈတ္ေတာ့ဘူး။ မင္းတုိ႔အတြက္ ဒီခရီးဟာ အလကား စီးရတဲ့ခရီးပဲ” လုိ႔ က်ေနာ္က ၿပဳံးၿပီးေျပာလုိက္တယ္။
“အုိး... ေကာင္းလုိက္တာ” သူတုိ႔ႏွစ္ေယာက္စလုံးဆီက ၿပဳိင္တူအသံထြက္လာတယ္။ ဒီေန႔အဖုိ႔ ကံေကာင္းတဲ့ အခ်ိန္ပုိင္းကေလးကုိ ျပက္ျပက္ထင္ထင္ မွတ္သားမိတဲ့သေဘာ။
............................
အဲ... စလုံးလင္မယားကလည္း လစ္တဲလ္အိႏၵိယမွာပဲ ဆင္းၾကတယ္ခင္ဗ်။
“အားယိုး.... ကားကလည္း အရမ္းၾကပ္တုန္းပဲ။ ဘယ္လုိလုပ္ ေရွ႕ုကုိသြားၿပီး စကန္(scan)လုပ္မလဲ” သူတုိ႔ လင္မယားႏွစ္ေယာက္ကုိ ေနာက္က ဆင္းမယ့္ ခရီးသည္ေတြက တြန္းတုိက္တဲ့အတြက္ ေနာက္ေပါက္ဆီကုိ ေရြ႕ပါသြားရင္း အမ်ဳိးသမီးက ေျပာလုိက္တယ္။ ဘယ္သူဘယ္ဝါရယ္လုိ႔ ဦးတည္ၿပီး သတ္သတ္မွတ္မွတ္ ေျပာတာမ်ဳိးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။
“အရင္ ဆင္းလုိက္ၾကတာေပါ႔ကြာ” လုိ႔ သူ႕ေယာက္်ားက ျပန္ေျပာတယ္။ “ၿပီးေတာ့မွ ေရွ႕ေပါက္က ျပန္တက္ၿပီး စကန္လုပ္လုိ႔ရမလားဆုိတာ ၾကည့္တာေပါ႔”
“ဒါေပမယ့္ ေရွ႕ေပါက္မွာလည္း လူေတြအမ်ားႀကီး တုိးဆင္းေနၾကတဲ့ဟာကုိ....” လုိ႔ သူမက ေျပာလုိက္တယ္။
အရာတုိင္းဟာ အားလုံးမွားယြင္းေနပါၿပီ။ ဘယ္ေလာက္မ်ား စလုံး မဆန္လုိက္သလဲလုိ႔။
(စကၤာပူႏုိင္ငံသား အက္တိဗစ္ ဘေလာ့ဂါ Alex Au ေရးသားေသာ The driver, the passengers, and me ပုိ႔စ္ကုိ ဘာသာျပန္ပါသည္။)
အဲဒီအခ်ိန္မွာေတာ့ ေနာက္ထပ္ ပါစင္ဂ်ာေတြ ထပ္တက္လုိ႔မရေအာင္ ကားတစင္းလုံး ျပည့္သိပ္ေနပါၿပီ။ မွတ္တုိင္မွာ ဆင္းတဲ့လူလည္း မရွိေတာ့ဘူး။ အားလုံးက လစ္တဲလ္အိႏၵိယကုိပဲ သြားမယ့္လူေတြခ်ည္း။ ဒ႐ုိင္ဘာက ေျမာက္ပုိင္းသံဝဲတဲ့ တ႐ုတ္ဘာသာနဲ႔ “ေက်းဇူးျပဳၿပီး အထဲကုိ တုိးေပးၾကပါ” လုိ႕ ခဏခဏ လွမ္းေအာ္ရွာတယ္။ အားဟား.... ဒီပုဂၢဳိလ္ဟာ တ႐ုတ္ျပည္မႀကီးကေန မၾကာခင္ကမွ အသစ္ေခၚခန္႔ထားခံရတဲ့ လူသစ္ပဲျဖစ္ရမယ္ လုိ႔ က်ေနာ့္ဘာသာ တီးတုိးေရရြတ္မိပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ ေတာင္းပန္တုိးလွ်ဳိးမႈ အရာမထင္တာဟာလည္း ဘာမွ အံ့ၾသစရာေတာ့ မရွိပါဘူး။ ဒီကားေပၚမွာ သူေျပာတဲ့ တ႐ုတ္စကားကုိ က်ေနာ္ကလြဲလုိ႔ တျခား ဘယ္ခရီးသည္က နားလည္ႏုိင္မွာ မုိ႔လုိ႔လဲ။
ဒါေပမယ့္ အတြင္းဘက္ကုိ ေရႊ႕မေပးလုိျခင္းရဲ႕ တျခားအေၾကာင္းရင္းတခုကလည္း ရွိေသးတယ္။ ႏုိင္ငံျခားသားအလုပ္သမားေတြပါတဲ့ ဘတ္စကားတစင္းမွာ မရွိဘူးဆုိရင္ အနည္းဆုံး ၁၀-၂၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္က စကၤာပူကုိ မၾကာခင္ကမွ ေရာက္လာၾကတဲ့ လူသစ္ေတြ ျဖစ္ေနတတ္တယ္။ က်ေနာ္ေတာင္ သူတုိ႔ကုိ ခြဲျခားျပႏုိင္တယ္။ သူတုိ႔ဟာ ဘတ္စ္ကားေရွ႕ပုိင္းမွာ ေက်ာက္ခ်ရပ္ေနၾကၿပီး ကားဘယ္ကုိ ဦးတည္ေမာင္းေနသလဲဆုိတာကုိ မ်က္ေျခမျပတ္ ၾကည့္ေနၾကတယ္။ သူတုိ႔အေနနဲ႔ လမ္းေၾကာင္း မွတ္မိဖုိ႔ လုိတယ္ေလ။ ဒ႐ုိင္ဘာေျပာတဲ့ ဘာသာစကားကုိ သူတုိ႔နားလည္ရင္ေတာင္ အထဲကုိ ေရႊ႕ေပးမယ့္ပုံ လုံးလုံးမေပၚဘူး။
နယူတန္ အဝိုင္းနားကုိ ေရာက္လာေတာ့ ကားမွတ္တုိင္မွာ ခရီးသည္တခ်ဳိ႕က ကားကုိ တားတယ္။ လူျပည့္ေနတဲ့အတြက္ ေရွ႕ဝင္ေပါက္ကုိ ဒ႐ုိင္ဘာက ခဲရာခဲဆစ္ ဖြင့္ေပးရတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ကားေပၚကုိ လူထပ္တက္ဖုိ႔ဆုိတာက လုံးဝမျဖစ္ႏုိင္ေတာ့ဘူး။ ေနာက္ဖက္ ထြက္ေပါက္အနီး က်ေနာ္ရပ္ေနတဲ့ေနရာကေန လွမ္းၾကည့္ရင္ လူေတြ ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ား ကားေပၚကုိ တက္ဖုိ႔ ႀကဳိးစားေနၾကသလဲဆုိတာ မျမင္ရဘူး။ က်ေနာ့္ရဲ႕ျမင္ကြင္းကလည္း ေဘးပတ္ပတ္လည္ တေတာင္ေလာက္အထိပဲ ေဘာင္ခတ္ခံထားရသလုိ ျဖစ္ေနရတယ္။
ခဏေနေတာ့ ဒ႐ုိင္ဘာက ေနာက္ေပါက္တံခါးကုိ ဖြင့္ေပးလုိက္ၿပီး ကားေအာက္က ခရီးသည္ေတြကုိ ေနာက္ေပါက္က တက္ၾကဖုိ႔ ေအာ္ေျပာလုိက္တယ္။
လူႏွစ္ေယာက္တက္လာၿပီး က်ေနာ့္ေရွ႕မွာ တုိးေဝွ႕ေနရာယူလုိက္ၾကတယ္။ ႏွစ္ေယာက္စလုံး တ႐ုတ္ျပည္မႀကီးကလာတဲ့လူေတြ။ အရပ္ရွည္ရွည္၊ ေထာင္ေထာင္ေမာင္းေမာင္း ပုဂၢဳိလ္ေတြ။ မန္ခ်ဴးရီးယားျပည္နယ္ဖက္က လာပုံပဲ။ သူတုိ႔ရဲ႕ ဘတ္စ္ကားစီးကဒ္ေတြကုိ ကဒ္ရီဒါ (reader) မွာ အသာ ကပ္လုိက္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ကဒ္ရီဒါက “ဒိ...ဒိ..ဒိ...ဒိ” လုိ႔ က်ယ္ေလာင္စူးရွတဲ့ ျပတ္ေတာင္းေတာင္း
ျမည္သံေတြနဲ႔အတူ မီးနီေတြ တျဖတ္ျဖတ္လင္းၿပီး အဂၤလိပ္လုိ စာတန္းတခု ထုိးျပလာတယ္။ “Error... ေရွ႕ေပါက္က တက္ပါ” ဆုိတဲ့ မွားယြင္းေၾကာင္းျပတဲ့ မက္ေဆ့ခ်္မ်ဳိးေပါ႔။ ဒါေပမယ့္ ကဒ္ရီဒါမွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတာကုိ ဘယ္လုိမွ မတုန္႔ျပန္တာကုိ ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ဒီလူႏွစ္ေယာက္ဟာ ကားခေပးတဲ့ေနရာမွာ အမွားအယြင္းျဖစ္ေနတာကုိ သတိမျပဳမိေၾကာင္း လုံးဝသိသာထင္ရွားေနတယ္။ ပုိၿပီး ေသခ်ာတာကေတာ့ သူတုိ႔ဟာ အဂၤလိပ္လုိ တလုံးတပါဒမွ် နားမလည္ဘူး။ အဲဒီအတြက္ ကဒ္ရီဒါမွာ ျပေနတဲ့ error မက္ေဆ့ခ်္ကုိလည္း နားမလည္ႏုိင္ၾကဘူး။
ႀကဳိဆုိပါတယ္ခင္ဗ်ား။ စကၤာပူဆုိတဲ့ ဘာသာစကားဆုိင္ရာ လြဲေခ်ာ္မႈေတြနဲ႔ ျပည့္ႏွက္ေနတဲ့ တုိင္းဌာနီႀကီးက ႀကဳိဆုိပါတယ္။
ဒါနဲ႔လည္း ဘတ္စ္ကားက ေနရာက မေရြ႕ေသးဘူးခင္ဗ်။ အျပင္ဖက္မွာ တက္ခ်င္တဲ့လူေတြ က်န္ေနေသးပုံပဲ။ ဒ႐ုိင္ဘာက အဲသည္လူေတြကုိ လွမ္းၿပီးစကားေျပာေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆူညံသံေတြေၾကာင့္ သူဘာေျပာသလဲဆုိတာေတာ့ သဲသဲကြဲကြဲ မၾကားရဘူး။ ေနာက္ဆုံးမေတာ့ အဲဒီ က်န္ေနေသးတဲ့သူေတြလည္း ေနာက္ေပါက္တံခါးဆီကုိ ေရာက္လာၾကတယ္။ သိပ္မ်ားမ်ားေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။ စလုံးလင္မယား ႏွစ္ေယာက္ပါပဲ။ အဂၤလိပ္စကားေျပာတဲ့ တ႐ုတ္မ်ဳိးႏြယ္ စလုံးလင္မယား။ သူတုိ႔ ကားေပၚကုိ တက္တယ္။ သူတုိ႔ရဲ႕ ကားစီးကဒ္ေတြကုိ ကဒ္ရီဒါမွာ ျဖတ္ကနဲ ကပ္တယ္။ ကဒ္ရီဒါကလည္း သူတုိ႔ကုိ ေစာေစာကအတုိင္း ေအာ္သံနဲ႔ ေႏွာက္ယွက္ျပန္တယ္။ အမ်ဳိးသမီးဟာ လန္႔သြားၿပီး ဟန္ခ်က္ပ်က္မလုိျဖစ္သြားတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကားေပၚကုိေတာ့ သူတုိ႔ ေရာက္လာၿပီ။ ကားတံခါးေတြလည္း ပိတ္ၿပီးၿပီ။ ဘတ္စ္ကားဟာ မွတ္တုိင္က ထြက္ခြာလာခဲ့ျပန္ပါတယ္။
“ဒါဆုိ ငါတုိ႔ ကားခကုိ ဘယ္လုိေပးမလဲ” အမ်ဳိးသမီးက သူ႕ေယာက္်ားကုိ ေမးတယ္။ တကယ္ေတာ့ အျဖစ္သေဘာ စကားမရွိ စကားရွာ ေမးျခင္းမွ်သာပါ။ “က်မတုိ႔ ဆင္းမယ့္မွတ္တုိင္ေရာက္ရင္ ေရွ႕ေပါက္ကုိသြားၿပီး က်မတုိ႔ ကားစီးကဒ္ေတြကုိ သြားၿပီး စကန္(scan)လုပ္ရမယ္လုိ႔ က်မထင္တယ္”
“ေအးကြာ မီးစင္ၾကည့့္ကတာေပါ႔” လုိ႔ ေယာက္်ားက ျပန္ေျဖတယ္။
“တကယ္ေတာ့ က်မတုိ႔ဟာ ေနာက္ေပါက္က တက္ရဖုိ႔မဟုတ္ဘူး”.... သူမဟာ ဆက္ေျပာေနျပန္တယ္။.... “ကားဒ႐ုိင္ဘာကလဲ၊ ဘာေၾကာင့္မ်ား က်မတုိ႔ကုိ ေနာက္ေပါက္က တက္ခုိင္းရသလဲမသိဘူးေနာ္”
အဲဒီအခ်ိန္မွာေတာ့ က်ေနာ္ဟာ စကၤာပူႏုိင္ငံသားျဖစ္တဲ့အတြက္ ဂုဏ္ယူရမလား၊ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ရမလား မေဝခြဲႏုိင္ ျဖစ္သြားပါေတာ့တယ္။
-----------
ျပည္မႀကီးတ႐ုတ္ ကားဒ႐ုိင္ဘာဟာ “မျဖစ္ျဖစ္ေအာင္လုပ္မယ္” (can do attitude) ဆုိတဲ့ စိတ္ဓါတ္မ်ဳိးကုိ ခံယူထားသူျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ ဘတ္စ္ကားမွာ လူအရမ္းျပည့္ေနလုိ႔ ပါစင္ဂ်ာေတြ အတြင္းကုိ မေရႊ႕ႏုိင္ေတာ့ရင္ သူမွာ ေရြးခ်ယ္စရာ နည္းလမ္းေတြရွိပါတယ္။ တနည္းက မွတ္တုိင္ေတြမွာ လူတင္ဖုိ႔ ထပ္မရပ္ေတာ့တာမ်ဳိး။ ေနာက္တနည္းက(ကားခေပးဖုိ႔မျဖစ္ႏုိင္ရင္ေတာင္မွ) ခရီးသည္ေတြကုိ မျဖစ္ျဖစ္တဲ့နည္းနဲ႔ ကားေပၚအပါတင္ေခၚတဲ့နည္းမ်ဳိး။ က်ေနာ့္အျမင္မွာေတာ့ သူက နည္းလမ္းအမွန္ကုိ ေရြးခ်ယ္ခဲ့တယ္လုိ႔ ျမင္ပါတယ္။ လူေတြကုိ သူတုိ႔သြားခ်င္တဲ့ေနရာပုိ႔ေဆာင္ေပးဖုိ႔က ဘတ္စ္ကားကုမၸဏီအတြက္ ေဒၚလာအနည္းငယ္ထပ္ရေအာင္ႀကံေဆာင္ျခင္းထက္ ပုိမုိအေရးႀကီးတယ္ မဟုတ္ပါလား။
ဒါေပမယ့္...အဲဒီ “မျဖစ္ျဖစ္ေအာင္လုပ္မယ္”ဆုိတဲ့ နည္းလမ္းဟာ တခါတေလေတာ့ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကုိ ေဖာက္ဖ်က္ရတာမ်ဳိးနဲ႔လည္း ႀကဳံရတတ္တယ္။ ျပည္ပကေနလာေရာက္အေျခခ်သူေတြအဖုိ႔ စကၤာပူႏုိင္ငံသားေတြကုိ သင္ျပေပးႏုိင္တဲ့အရာ တခုရွိတယ္ဆုိရင္ အဲဒါဟာ “ျပႆနာတရပ္ကုိ ေျဖရွင္းႏုိင္ဖုိ႔ဆုိရင္ တခါတေလမွာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကုိလည္း ခ်ဳိးေဖာက္ဖုိ႔ လုိတယ္” ဆုိတဲ့ သင္ခန္းစာပါပဲ။
စကၤာပူႏုိင္ငံသားေတြဆုိတာ ကားေနာက္ေပါက္ကတက္ဖုိ႔အေရး ကားေရွ႕ေပါက္မွာ ေတာ္ေတာ္ၾကာေအာင္ ေျဖာင္းဖ်နားခ်ယူရပါတယ္။ တခါ ေနာက္ေပါက္ကတက္ၿပီးသည့္တုိင္ေအာင္ အဲသည္လုိ စည္းကမ္းကုိ ခ်ဳိးေဖာက္လုိက္ရတဲ့အတြက္ အလြယ္တကူ ျပန္လည္ တည့္မတ္ဖုိ႔ နည္းလမ္းမရွိတဲ့အခါ စိတ္မသက္မသာ ျဖစ္ေနၾကေသးတာကုိ ေတြ႕ရတယ္။ ဒီအျဖစ္အပ်က္ဟာ ႐ုိသားမႈရဲ႕ ဂုဏ္ပုဒ္ကုိ မွတ္ေက်ာက္အတင္ခံတဲ့ အခ်က္ျဖစ္လုိ႔ ႏွာေခါင္း႐ႈံ႕ဖုိ႔ မသင့္ေပမယ့္ တဖက္မွာလည္း က်ေနာ္တုိ႔တေတြဟာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကုိ တရားေသဆုပ္ကုိင္လုိက္နာတတ္သူေတြ ျဖစ္မွန္းမသိ ျဖစ္ကုန္ၾကျပန္ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ဟာ ကုိယ္တုိင္တီထြင္ႀကံဆႏုိင္ဖုိ႔ ေဝးလုိ႔... တီထြင္ဆန္းသစ္တဲ့ ေျဖရွင္းခ်က္နည္းလမ္းေတြကုိ အသားမက်ေတာ့သလုိေတာင္ ျဖစ္ေနပါတယ္။
-------------------
လစ္တဲလ္အိႏၵိယကုိ ေရာက္လုေရာက္ခင္မွာ ေစာေစာက ျပည္မႀကီးတ႐ုတ္ႏွစ္ေယာက္ဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ ကားစီးကဒ္ေတြကုိ ထုတ္ၾကျပန္ပါတယ္။ ကားေပၚကဆင္းတဲ့အခါ ကဒ္ရီဒါမွာ ကပ္ဖုိ႔အတြက္ အသင့္ျပင္တဲ့သေဘာေပါ႔။
က်ေနာ္က သူတုိ႔ကုိ ဒုကၡမရွာဖုိ႔ ေျပာလုိက္တယ္။ “မင္းတုိ႔တက္တုန္းက ကဒ္ရီဒါက မင္းတုိ႔ ကဒ္ေတြကုိ ဖတ္မသြားဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဆင္းတဲ့အခါ မင္းတုိ႔ ထပ္ၿပီး ကပ္ဖုိ႔ မလုိေတာ့ဘူး”
“ဘာေၾကာင့္ မဖတ္တာလဲ”.... တေယာက္က ျပန္ေမးတယ္။
ေရွ႕ေပါက္မွာရွိတဲ့ ကဒ္ရီဒါကသာလွ်င္ ခရီးစဥ္အတြက္ ကားစီးကဒ္ကုိ ဖတ္ေၾကာင္း ရွင္းျပရင္း....“ မင္းတုိ႔တက္လာတုန္းက စက္က ဒိ..ဒိ...ဒိ..ဒိ ဆုိၿပီး ျမည္တာကုိ မွတ္မိလား”
“အင္း...မွတ္မိတယ္”... သူကျပန္ေျဖတယ္။
“မီးအနီလည္း လင္းတယ္”.... သူ႕အေဖာ္က ဝင္ေျပာတယ္။
“ဟုတ္တယ္။ အဲဒါဟာ မင္းတုိ႔ကဒ္ကုိ လက္မခံဘူးဆုိတဲ့ အဓိပၸါယ္ပဲ”
“ဒါဆုိ အခု က်ေနာ္တုိ႔ကဒ္ထဲက ပုိက္ဆံမႏႈတ္ေတာ့ဘူးေပါ႔”
“ေအး၊ မႏႈတ္ေတာ့ဘူး။ မင္းတုိ႔အတြက္ ဒီခရီးဟာ အလကား စီးရတဲ့ခရီးပဲ” လုိ႔ က်ေနာ္က ၿပဳံးၿပီးေျပာလုိက္တယ္။
“အုိး... ေကာင္းလုိက္တာ” သူတုိ႔ႏွစ္ေယာက္စလုံးဆီက ၿပဳိင္တူအသံထြက္လာတယ္။ ဒီေန႔အဖုိ႔ ကံေကာင္းတဲ့ အခ်ိန္ပုိင္းကေလးကုိ ျပက္ျပက္ထင္ထင္ မွတ္သားမိတဲ့သေဘာ။
............................
အဲ... စလုံးလင္မယားကလည္း လစ္တဲလ္အိႏၵိယမွာပဲ ဆင္းၾကတယ္ခင္ဗ်။
“အားယိုး.... ကားကလည္း အရမ္းၾကပ္တုန္းပဲ။ ဘယ္လုိလုပ္ ေရွ႕ုကုိသြားၿပီး စကန္(scan)လုပ္မလဲ” သူတုိ႔ လင္မယားႏွစ္ေယာက္ကုိ ေနာက္က ဆင္းမယ့္ ခရီးသည္ေတြက တြန္းတုိက္တဲ့အတြက္ ေနာက္ေပါက္ဆီကုိ ေရြ႕ပါသြားရင္း အမ်ဳိးသမီးက ေျပာလုိက္တယ္။ ဘယ္သူဘယ္ဝါရယ္လုိ႔ ဦးတည္ၿပီး သတ္သတ္မွတ္မွတ္ ေျပာတာမ်ဳိးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။
“အရင္ ဆင္းလုိက္ၾကတာေပါ႔ကြာ” လုိ႔ သူ႕ေယာက္်ားက ျပန္ေျပာတယ္။ “ၿပီးေတာ့မွ ေရွ႕ေပါက္က ျပန္တက္ၿပီး စကန္လုပ္လုိ႔ရမလားဆုိတာ ၾကည့္တာေပါ႔”
“ဒါေပမယ့္ ေရွ႕ေပါက္မွာလည္း လူေတြအမ်ားႀကီး တုိးဆင္းေနၾကတဲ့ဟာကုိ....” လုိ႔ သူမက ေျပာလုိက္တယ္။
အရာတုိင္းဟာ အားလုံးမွားယြင္းေနပါၿပီ။ ဘယ္ေလာက္မ်ား စလုံး မဆန္လုိက္သလဲလုိ႔။
(စကၤာပူႏုိင္ငံသား အက္တိဗစ္ ဘေလာ့ဂါ Alex Au ေရးသားေသာ The driver, the passengers, and me ပုိ႔စ္ကုိ ဘာသာျပန္ပါသည္။)
.jpg)
